Bilim insanları, bakteriyel enfeksiyonları daha hızlı ve doğru bir şekilde tanımlayarak süper mikropların yükselişini durdurmak için hızlı bir DNA dizileme sistemi geliştirdi.
Günümüzde hastane laboratuvarları bakteriyel enfeksiyonları belirlemek için yedi güne kadar süreye ihtiyaç duyarken, bazı enfeksiyonlar için kesin bir tanı sekiz haftayı bulabiliyor.
Bu süre zarfında doktorlar hastalara geniş spektrumlu antibiyotikler vermek zorunda kalabiliyor. Ancak bu antibiyotikler yan etkiler ve komplikasyon riskleri taşıyor, başarısız olup hastalığı uzatabiliyor ve antibiyotik direnci ile süper mikropların hastane koğuşlarına yayılmasına yol açabiliyor.
Şimdi bilim insanları bir çözüm geliştirdi. İngiltere’de bir ilk olarak, İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) ve Londra’daki Barts Sağlık NHS vakfı, bakteriyel enfeksiyonları çok daha hızlı ve doğru bir şekilde teşhis etmek için bir DNA dizileme programı tasarladı.
[İngiltere, antibiyotiklere dirençli süper mikropların yükselişiyle mücadelede ‘geri kalıyor’](Link metinde bulunamadı)
DNA dizileme, bakterilerin genetik kodunu okumayı içeriyor. Uzmanlar, bunun bakterilere nasıl işlev göreceğini söyleyen kullanım kılavuzunu okumaya benzediğini belirtiyor.
Bu yöntem, bilim insanlarının belirli bakteri türünü ve hangi antibiyotiklere dirençli olabileceğini belirlemesini sağlıyor ve doktorların hastaya geniş spektrumlu antibiyotikler yerine en etkili tedaviyi vermesine yardımcı oluyor.
2.000 NHS hastasında başarıyla denenen öncü sistem, doktorların daha erken ve daha iyi hedeflenmiş tedaviler sunmasına şimdiden yardımcı oluyor. Bu, çok daha hızlı iyileşme, sepsis gibi daha az komplikasyon ve başkalarının enfeksiyon kapma ve süper mikropların koğuşlarda ortaya çıkma riskinin azalması anlamına geliyor.
Yeni yöntem, hangi bakterilerin enfeksiyona neden olduğunu ve onu tedavi etmek için hangi antibiyotiklerin en iyi şekilde işe yarayacağını güvenilir bir şekilde tespit edebiliyor. Bu yaklaşım, geleneksel yöntemlerden önemli ölçüde daha hızlı bir şekilde 48 saat içinde sonuç veriyor.
Uzmanlar, bu atılımın hızlı DNA dizilemesinin ülke çapında hastane teşhislerinin rutin bir parçası haline gelmesinin önünü açtığını ve hastalara ulusal düzeyde daha hızlı, daha doğru testler getireceğini söylüyor.
MHRA’da mikrobiyom bölüm başkanı Dr. Chrysi Sergaki, hızlı DNA dizilemesinin “süper mikroplarla mücadelede çok önemli” olduğunu belirtti.
Sergaki, “Pilot uygulama, bu yeni teknolojinin hasta hayatlarında şimdiden gerçek bir fark yarattığını gösterdi. Ciddi bir enfeksiyonla hastaneye gelen biri için her saat önemli,” diye ekledi.
“Enfeksiyona tam olarak neyin neden olduğunu belirlemek için günler hatta haftalar beklemek yerine, hastaneler artık 48 saat içinde yanıt alabiliyor. Bu, doktorların doğru tedaviyi daha erken başlatabileceği, hastaların daha hızlı iyileşmesine ve ailelerine geri dönmesine yardımcı olabileceği anlamına geliyor.”
Barts’ta tıbbi mikrobiyoloji başklinik bilimcisi Ian Butler, geleneksel teşhislerin hasta örneklerinden laboratuvarda bakteri yetiştirmeye dayandığını söyledi.
Bunun bir hafta veya daha uzun sürebileceğini ve özellikle sepsis veya menenjit gibi ciddi enfeksiyonlar için zaten geniş spektrumlu antibiyotik kullanan hastalarda “hassasiyetten yoksun” olduğunu belirtti.
“Geniş spektrumlu antibiyotiklerin kullanımı hastadaki bakteri miktarını azaltabildiğinden, bu kültürler genellikle negatif sonuç veriyor, yani bakteriler laboratuvarda büyümüyor.”
“Bu, kesin bir tanı koymayı zorlaştırıyor ve hastaları uzun süreli geniş spektrumlu antibiyotik tedavisine mahkum ediyor. Bu durum sadece etkili tedaviyi geciktirmekle kalmıyor, aynı zamanda antibiyotik direnci riskini de artırıyor.”
Butler, buna karşılık hızlı DNA dizilemesinin, bakteriler hasar görmüş veya önceki antibiyotik tedavisi nedeniyle seviyeleri önemli ölçüde azalmış olsa bile klinik örneklerdeki belirli enfeksiyonu tespit edebildiğini söyledi.
“Bakterileri hızlı ve doğru bir şekilde, özellikle daha önce antibiyotiklerle tedavi edilmiş hastalarda, tanımlayarak doğru hedefli antibiyotikleri daha erken uygulayabiliriz. Bu, geniş spektrumlu antibiyotiklerle ilişkili yan etkiler ve komplikasyon riskini azaltırken çok daha hızlı bir iyileşme sağlıyor.”
“Tüm antibiyotikler tüm bakterilere karşı etkili değildir ve belirli bakteriler bazı antibiyotiklere diğerlerinden daha duyarlıdır. Yanlış antibiyotik kullanılırsa, tedavi başarısız olabilir, bu da hastalığın uzamasına ve hasta için daha büyük risklere yol açabilir. Bu, en güvenli ve etkili tedaviyi sağlamak için bir enfeksiyonun kesin nedenini belirlemeyi zorunlu kılıyor.”
Dünya Sağlık Örgütü süper mikropları “küresel halk sağlığı ve kalkınma tehditlerinin başında gelenlerden biri” olarak tanımladı.
Geçen ay, Ulusal Denetim Ofisi’nin bir raporu, süper mikropların İngiltere’de yılda 35.000’den fazla ölüme katkıda bulunduğunu ve hükümetin bunları kontrol altına alma ve kontrol etme amacına ulaşmaktan “hala çok uzak” olduğunu uyardı.
Butler, hızlı DNA dizilemesiyle geniş spektrumlu antibiyotik kullanımını azaltmanın süper mikroplarla savaşta gidişatı değiştirmeye yardımcı olabileceğini söyledi.
“Geniş spektrumlu antibiyotiklerin uzun süreli kullanımı sadece bireysel hastayı etkilemiyor – bakteriyel mutasyonları teşvik edebilir, antibiyotik direncine ve süper mikropların ortaya çıkmasına yol açabilir,” dedi.
“Bu süper mikroplar, tedavisi zor sepsis gibi ölümcül enfeksiyonlara neden olabilir ve bir kez yerleştikten sonra hastanelerde yayılabilirler. Bu durum diğer hastaları – özellikle zaten ciddi hasta olanları – daha da büyük risk altına sokuyor.”
“Bu yeni yaklaşım, enfeksiyonları hızla tespit ederek ve kesin tedavi sağlayarak, sadece hasta sonuçlarını iyileştirmekle kalmıyor, aynı zamanda antibiyotiğe dirençli süper mikropların hastanelerde yerleşmesini önlemeye, gelecekteki hastaları ve genel halkı korumaya da yardımcı oluyor.”
