Norwich’te geliştirilen meyve çeşidi, soyulduktan sonra 12 saate kadar taze kalıyor. Birçoğumuz yumuşamış, aşırı olgunlaşmış bir muzu çöpe atmaktan suçlu olmuşuzdur – ancak şimdi bilim insanları genetiğiyle oynanmış kararmayan bir muzun piyasaya sürülmesiyle bir çözümleri olduğunu söylüyor.
Bu ürün, daha uzun raf ömrüne sahip olacak şekilde tasarlanmış bir dizi genetiği değiştirilmiş meyve ve sebzeden en sonuncusu. Bilim insanları, teknolojinin küresel ölçekte destansı boyutlarda meydana gelen gıda israfına karşı güçlü yeni bir silah olarak ortaya çıktığını söylüyor.
Norwich merkezli bir biyoteknoloji şirketi olan Tropic tarafından geliştirilen muzun, soyulduktan sonra 12 saat boyunca taze ve sarı kaldığı ve hasat ve nakliye sırasında çarpıldığında kararmaya daha az duyarlı olduğu söyleniyor.
Tropic’in genel müdürü Gilad Gershon, “Gıda israfı, sera gazı emisyonlarına büyük katkıda bulunuyor. Açıkçası çok kötü,” dedi. “Muzlar, küresel olarak dördüncü en büyük mahsul, aynı zamanda bozulabilirliğin çok yüksek olduğu bir ürün. Bazı tahminler, yetiştirilen muzların %50’sinin asla yenmediğini söylüyor.”
Şirket ayrıca, yılın ilerleyen aylarında piyasaya sürmeyi planladığı, çeşitli ülkelerde onaylanmış yavaş olgunlaşan bir muz da geliştirdi. Diğer araştırma ekipleri, daha yavaş solan marul, çürümeye dayanıklı elma ve patatesler üzerinde ve üzüm ve yaban mersininin ne kadar çabuk buruştuğunu belirleyen genleri tanımlamak için çalışıyorlar.
Dünya çapında hasat edilen ürünlerin tahmini %33’ü, birçok meyve ve sebze ürününün kısa raf ömrü nedeniyle asla tüketilmiyor. Muzlar en çok atılan yiyecekler arasında ve bir hükümet araştırması, İngilizlerin her gün düzenli olarak 1,4 milyon yenilebilir muzu çöpe attığını gösteriyor. Ticari olarak yetiştirilen muzlar tohumsuz olduğundan, çoğu meyvenin hibritleştirilebildiği şekilde hibritleştirilemezler.
Gershon, “Muzlar eşeysizdir,” dedi. “Muzlarda gerçek bir ıslah yok. Bugün 1950’lerdeki büyükannelerimizin yediği muzlarla aynı muzları yiyoruz. Muz endüstrisinin karşılaştığı zorluklara uyacak şekilde muzu ayarlamak için sahip olduğumuz tek gerçek fırsat, gen düzenlemesi yoluyla.”
Şirket, kararmaya neden olan polifenol oksidaz adı verilen bir enzimin üretiminden sorumlu bir geni nasıl devre dışı bırakacağını çözdü. Aynı gen, 2017’den beri ABD’de satılan genetiği değiştirilmiş bir çeşit olan Arctic elmalarında susturulmuştur ve polifenol oksidaz üretiminin engellenmesinin domates, kavun, kivi ve mantarlarda işe yaradığı gösterilmiştir. Muzlarda Tropic, yabancı genetik materyal eklemeden mevcut genlerde hassas değişiklikler yaptı.
Şirket zaten henüz bir isim verilmeyen kararmayan muzları Filipinler, Kolombiya, Honduras, ABD ve Kanada’da satma iznine sahip. Gershon, ürünün, ikincil mevzuatın bu yılın ilerleyen aylarında yürürlüğe girmesiyle, İngiltere’nin Genetik Teknoloji (Hassas Islah) Yasası’nın gerekliliklerine uymasının beklendiğini ve bunun meyvenin İngiltere’de satılmasının önünü açabileceğini söylüyor.
Abu Dabi’deki Halife Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji Merkezi’nden Dr. Martin Kottackal, gen düzenlemesinin olgunlaşma sürecinin çeşitli yönlerini hedeflemek için kullanılabileceğini söylüyor. Ekibi, kararmayan ve “yeşil kalan” genleri ve meyvelerin olgunlaşma sürecini tetikleyen etilen gazının üretiminde rol oynayan başka bir yolu araştırıyor. “Domates, marul, patlıcan üzerinde çalışıyoruz,” dedi. “Hepsi hazırlık aşamasında.”
Diğer ekipler, bir meyvenin yüzeyini kaplayan kütikula olarak bilinen mumsu, koruyucu tabakayı etkileyen genleri araştırıyor. Daha kalın bir kütikula, elmalarda fungal enfeksiyonlara ve üzüm ve yaban mersini gibi yumuşak meyvelerde buruşmalarına neden olan küçük çatlaklara karşı koruma sağlayabilir.
Norwich’teki John Innes Merkezi’nden Prof. Cathie Martin, daha uzun raf ömrüne sahip ürünler geliştirmeye yönelik artan bir ilgi olduğunu söyledi. “Russet’in McDonald’s ile favori bir patates olmasının nedeni, kararmaması,” dedi. “Kararmama kesinlikle arzu edilen bir özellik.”
Martin’in ekibi, antioksidanlar açısından alışılmadık derecede zengin ve ABD’de sağlık yararları temelinde pazarlanan genetiği değiştirilmiş mor bir domates geliştirdi. Antioksidan içeriği aynı zamanda olgunlaştıktan sonra daha yavaş yumuşadığı anlamına geliyor. “Mor domateslerin inanılmaz bir raf ömrü var, en az iki kat ve bazen dört kat daha uzun,” dedi. “Bunu o kadar çok tanıtmadık, ancak büyük bir satış noktası olduğunu düşünüyorum.”
Sainsbury Laboratuvarı’ndan Prof. Jonathan Jones, böcek ilacı ihtiyacını azaltan, ancak aynı zamanda depolamada mildiyöden kaynaklanan kayıplara karşı da korunan mildiyöye dayanıklı bir maris piper patates geliştirmeye öncülük etti.
“Tarım ve gıdada, büyük bir sorun değil, bir sürü küçük sorun ve makul büyüklükte sorun var,” dedi. “Genetikte hepsine çözümler var. Bu, bu sorunlara çözümlere daha hızlı ve daha odaklı bir şekilde yaklaşmanıza olanak tanıyor.”
