PHP’de Dizilerle Çalışmanın Temelleri
PHP, güçlü ve esnek bir programlama dili olup, dizi (array) kullanımıyla verileri kolayca yönetmeyi sağlar. Diziler, birden fazla değeri tek bir değişkende saklamamıza ve bu verilere hızlıca erişmemize olanak tanır.
Bu yazıda, PHP dizilerinin türleri, nasıl oluşturuldukları, kullanımları ve yaygın fonksiyonları hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
1. PHP’de Dizi (Array) Nedir?
Dizi, bir değişken içinde birden fazla değeri saklamamıza olanak sağlayan bir veri yapısıdır. Her eleman bir indeksle erişilebilir ve dizi türüne göre indeks numaraları otomatik veya manuel olarak atanabilir.
PHP’de üç temel dizi türü vardır:
✅ Düz (İndeksli) Diziler – Sıralı elemanları içerir.
✅ İlişkisel Diziler – Anahtar-değer (key-value) mantığında çalışır.
✅ Çok Boyutlu Diziler – Dizilerin içinde diziler bulunur.
2. PHP’de Dizi Tanımlama ve Kullanımı
2.1. Düz (İndeksli) Dizi
Düz diziler, elemanlara sıralı bir indeks numarası ile erişilebilen dizilerdir.
📌 Örnek:
<?php
$meyveler = array("Elma", "Armut", "Muz");
echo $meyveler[0]; // Çıktı: Elma
?>
PHP 5.4 ve sonrası için kısa dizi tanımlama yöntemi de kullanılabilir:
<?php
$sebzeler = ["Domates", "Salatalık", "Havuç"];
echo $sebzeler[1]; // Çıktı: Salatalık
?>
2.2. İlişkisel (Key-Value) Diziler
İlişkisel diziler, elemanlara isimlendirilmiş anahtarlarla erişmemizi sağlar.
📌 Örnek:
<?php
$kisiler = array("Ahmet" => 25, "Mehmet" => 30, "Ayşe" => 22);
echo $kisiler["Mehmet"]; // Çıktı: 30
?>
Alternatif kısa kullanım:
<?php
$urunFiyatlari = ["Laptop" => 15000, "Telefon" => 10000, "Tablet" => 7000];
echo $urunFiyatlari["Tablet"]; // Çıktı: 7000
?>
2.3. Çok Boyutlu Diziler
Çok boyutlu diziler, bir dizi içinde başka dizilerin de olduğu veri yapılarıdır.
📌 Örnek:
<?php
$ogrenciler = array(
"Ahmet" => array("Matematik" => 85, "Fizik" => 78),
"Mehmet" => array("Matematik" => 90, "Fizik" => 88),
"Ayşe" => array("Matematik" => 92, "Fizik" => 80)
);
echo $ogrenciler["Ahmet"]["Matematik"]; // Çıktı: 85
?>
Bu yapı, özellikle veritabanı verilerini işlerken veya büyük veri kümeleriyle çalışırken oldukça kullanışlıdır.
3. PHP Dizi Fonksiyonları
PHP, dizilerle çalışmak için birçok yerleşik fonksiyon sunar. İşte en yaygın kullanılanlar:
🔹 count() → Dizideki eleman sayısını döndürür.
🔹 array_push() → Diziye yeni eleman ekler.
🔹 array_pop() → Dizinin son elemanını çıkarır.
🔹 array_merge() → İki veya daha fazla diziyi birleştirir.
🔹 in_array() → Belirtilen değerin dizide olup olmadığını kontrol eder.
🔹 array_keys() → Dizinin anahtarlarını döndürür.
🔹 array_values() → Dizinin değerlerini döndürür.
🔹 sort() → Diziyi küçükten büyüğe sıralar.
🔹 rsort() → Diziyi büyükten küçüğe sıralar.
📌 Örnek Kullanımlar:
<?php
$renkler = array("Mavi", "Kırmızı", "Yeşil");
echo count($renkler); // Çıktı: 3
array_push($renkler, "Sarı");
print_r($renkler); // Çıktı: Array ( [0] => Mavi, [1] => Kırmızı, [2] => Yeşil, [3] => Sarı )
?>
4. PHP Dizilerinde Döngüler Kullanımı
Dizileri foreach, for veya while döngüleri ile işleyebiliriz.
📌 foreach ile dizi elemanlarını yazdırma:
<?php
$renkler = array("Kırmızı", "Mavi", "Yeşil");
foreach ($renkler as $renk) {
echo $renk . "<br>";
}
?>
📌 İlişkisel dizilerde foreach kullanımı:
<?php
$kisiler = ["Ahmet" => 25, "Mehmet" => 30, "Ayşe" => 22];
foreach ($kisiler as $isim => $yas) {
echo "$isim'in yaşı: $yas <br>";
}
?>
📌 for döngüsü ile dizi elemanlarını yazdırma:
<?php
$sebzeler = ["Domates", "Salatalık", "Biber"];
for ($i = 0; $i < count($sebzeler); $i++) {
echo $sebzeler[$i] . "<br>";
}
?>
5: PHP Dizileri ile Güçlü ve Esnek Kodlama!
PHP dizileri, verileri daha düzenli ve hızlı yönetmemizi sağlayan güçlü veri yapılarıdır.
Bu makalede:
✅ Dizi türlerini (Düz, İlişkisel, Çok Boyutlu Diziler) öğrendik.
✅ Dizileri oluşturmayı ve kullanmayı gördük.
✅ Dizi fonksiyonlarını ve döngülerle nasıl işleneceğini inceledik.
PHP projelerinizde dizileri veritabanı işlemleri, JSON veri yönetimi ve büyük veri kümeleriyle çalışmak için kullanabilirsiniz.
